วีโอไอพี (VoIP) ย่อมาจาก วอยส์โอเวอร์ไอพี (Voice over Internet Protocol) (หรือชื่ออื่น IP Telephony, Internet telephony, หรือ Digital Phone) เป็นการสื่อสารทางเสียงผ่านโครงข่ายอินเทอร์เน็ต หรือโครงข่ายอื่นๆ ที่ใช้อินเทอร์เน็ตโปรโตคอล สัญญาณเสียงจะถูกตัดแบ่งเป็นแพ็คเก็ตวิ่งผ่านไปบนโครงข่ายที่ใช้สำหรับการสื่อสารข้อมูลทั่วไป แทนการใช้วงจรเฉพาะตามวิธีการสื่อสารในระบบโทรศัพท์แบบดั้งเดิม เปรียบได้กับการให้รถยนต์วิ่งแทรกกันได้ตามช่องว่างที่มีอยู่ของถนน แทนการให้รถยนต์คันเดียวจองถนนวิ่งแบบผูกขาด ข้อดีของวีโอไอพีก็คือการสามารถใช้โครงข่ายได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำให้สามารถให้บริการได้ในอัตราค่าบริการที่ถูกลงมาก
สำหรับมาตราฐานของวีโอไอพี มี 2 รูปแบบ คือ
– มาตราฐาน H.323 เป็นมาตราฐานที่กำหนดขึ้นในระยะแรกของการนำเทคโนโลยีมาใช้ เพื่อให้ผู้ผลิตซอฟต์แวร์และฮาร์ดแวร์นำไปพัฒนา แต่เนื่องจากพื้นฐานของมาตราฐานนี้ได้ถูกออกแบบสำหรับการเชื่อมต่อผ่าน Internet Protocol ทำให้ไม่นิยมในการเชื่อมต่อผ่านเครือข่ายอินเตอร์เน็ต และทำงานช้ากว่ามาตราฐานแบบ SIP
– มาตราฐาน SIP เป็นมาตราฐานที่ถูกกำหนดขึ้นมาใหม่ โดยพื้นฐานให้มีการทำงานผ่านเครือข่ายอินเตอร์เน็ตหรือ Internet Protocol ทำให้ผู้ผลิตอุปกรณ์นำไปใช้เป็นมาตราฐานในการเชื่อมต่อทั้งซอฟต์แวร์และฮาร์ดแวร์ ซึ่งได้รับความนิยมอย่างแพร่หลายในปัจจุบัน
ประโยชน์ของระบบวีโอไอพี
1. ค่าใช้จ่ายในการสื่อสารถูกลง และสะดวกสบายมากยิ่งขึ้น
2. ไม่มีขีดจำกัดในการขยายเครือข่าย ทุกที่ทั่วโลก ที่สามารถเชื่อมต่ออินเตอร์เน็ตได้
จุดด้อยของวีโอไอพี
จุดด้อยของวีโอไอพีก็คือ ในบางกรณีคุณภาพเสียงอาจจะไม่ดีเท่าโทรศัพท์ปกติ และอาจจะมีการดีเลย์หรือการที่สัญญาณเสียงเดินทางมาช้า ทำให้พูดสวนกันไม่ได้ถนัด ต้องรอให้แต่ละฝ่ายพูดให้จบก่อนจึงจะพูดได้ แต่ปัญหานี้ได้รับการปรับปรุงขึ้นมาอย่างต่อเนื่องจนแทบจะไม่มีความแตกต่างอีกต่อไป ข้อเสียอีกประการหนึ่งก็คือ โทรศัพท์วีโอไอพี จะใช้งานไม่ได้เมื่อไฟฟ้าดับ หรืออินเทอร์เน็ตเกิดขัดข้อง
อนาคตของวีโอไอพี
วีโอไอพี หรือที่มักจะเรียกกันย่อๆว่าวอยส ์จะได้รับความนิยมมากขึ้น เนื่องจากคุณภาพที่ได้รับปรับปรุงและค่าใช้จ่ายที่ถูก จนในที่สุดอาจจะกลายเป็นบริการฟรี เช่น เดียวกับการใช้งานอินเทอร์เน็ตอื่นๆ เช่น การสืบค้นเว็บไซต์ การใช้อีเมล เพราะอันที่จริงก็ไม่มีความแตกต่างกันมากนัก ผู้ใช้บริการเพียงแต่จ่ายค่าเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตเท่านั้น